Database kerkgebouwen

Tot voor kort ontbrak het aan een gedegen, voor professionals doorzoekbaar overzicht van het Nederlandse kerkenbestand. Informatie was versnipperd en beperkt toegankelijk. Daarom is aan de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam een uitgebreide database gebouwd en gevuld met informatie over alle Nederlandse kerkgebouwen uit de periode 1800-1970. Het project liep van 2012 tot 2018, en is ge-cofinancierd door Stichting Kerkenland. Duizenden kerkgebouwen worden geclassificeerd op uiterlijke en cultuurhistorische kenmerken. Deze database is belangrijk voor beeld- en besluitvorming van onder andere erfgoedprofessionals, beleidsmakers, wetenschappers en de private vastgoedsector.

Aan de hand van deze database is het mogelijk om de bedreigde kerken uit de periode 1800-1970 te identificeren en ruimtelijke onderzoeksvragen te stellen. De database spitst zich toe op deze periode omdat kerken van voor het jaar 1800 over het algemeen goed beschermd worden en kerken van na 1970 doorgaans (nog) niet bedreigd worden. De periode 1800-1970 is kortom de meest ‘kwetsbare’ periode wanneer het gaat om kerkelijk erfgoed. 

De tijdens het onderzoek verzamelde gegevens van kerkgebouwen uit de periode 1800-1970 zijn gevisualiseerd door medewerkers van Geoplaza en de Universiteitsbibliotheek van de VU. De datastructuur is opgezet volgens een idee van het Spatial Information Laboratory (SPINlab).

Met de afronding en publicatie van de database in 2018 was het werk niet gedaan. De ontwikkelingen in het Nederlandse kerkenlandschap staan niet stil. Vooral qua gebruik verandert er voortdurend veel, met name op gebied van herbestemmingen. Dergelijke ontwikkelingen dienen allemaal doorgevoerd te worden in de database. Stichting Kerkenland doet dit beheer en de financiering ervan.

Daarenboven hebben we in 2020-2021 de database uitgebreid, door ook Nederlandse kerken gebouwd voor 1800 toe te voegen. Die uitbreiding is inmiddels afgerond, en we zijn nu ook voornemens de database te vullen met kerken gebouwd na 1970.